Spółdzielnie energetyczne odgrywają kluczową rolę w transformacji energetycznej Polski, przyczyniając się do lokalnej niezależności energetycznej, obniżenia kosztów energii oraz wspierania zrównoważonego rozwoju. Właściwe funkcjonowanie tych podmiotów wymaga jednak skutecznych mechanizmów nadzoru i współpracy, co sprawia, że lustracja oraz partnerstwo publiczno-prywatne są niezwykle istotnymi zagadnieniami.
Webinar organizowany przez Stowarzyszenie na Rzecz Efektywności we współpracy z Krajowym Ośrodkiem Wsparcia Rolnictwa (KOWR) miał na celu omówienie tych kluczowych tematów oraz zaprezentowanie najlepszych praktyk dla spółdzielni energetycznych.
Czym jest lustracja w spółdzielni energetycznej?
Lustracja to obowiązkowa kontrola działalności spółdzielni wynikająca z Prawa spółdzielczego. Jej głównym celem jest zapewnienie zgodności działań spółdzielni z przepisami prawa oraz wewnętrznym regulaminem. Lustracja pozwala także ocenić gospodarność, rzetelność i legalność podejmowanych działań, co jest szczególnie istotne dla nowych podmiotów na rynku energii odnawialnej.
W kontekście spółdzielni energetycznych proces lustracji dostosowany jest do specyfiki rynku energii. Krajowa Rada Spółdzielcza, we współpracy z wyspecjalizowanymi instytucjami, nadzoruje przeprowadzanie lustracji, a Stowarzyszenie na Rzecz Efektywności aktywnie uczestniczy w przygotowaniach lustratorów do oceny takich podmiotów. „Jak podkreślał mec. Łukasz Bączek, koordynator zespołu lustracji doradztwa w KRS, lustracja, to nie tylko obowiązek wynikający z przepisów, ale także doskonała okazja, aby zyskać cenną wiedzę i usprawnić działanie spółdzielni.”
Sprawdź, czy Twoja spółdzielnia energetyczna jest przygotowana do lustracji! Skontaktuj się z Krajową Radą Spółdzielczą lub Stowarzyszeniem na Rzecz Efektywności, aby dowiedzieć się więcej o procesie i wymaganiach: https://krs.org.pl , https://stowarzyszenie-zmijewski.pl.
Partnerstwo sektora publicznego i prywatnego w spółdzielniach energetycznych
Efektywne funkcjonowanie spółdzielni energetycznych wymaga współpracy różnych sektorów. Partnerstwo publiczno-prywatne (PPP) daje możliwość realizacji inwestycji w energetykę odnawialną przy wsparciu środków publicznych, jednocześnie angażując sektor prywatny w zarządzanie infrastrukturą i finansowanie przedsięwzięć.
Przykład modelu współpracy w ramach spółdzielni energetycznej:
- Gmina: Pełni rolę inicjatora, koordynatora, zapewnia wsparcie administracyjne i wnosi wkład w postaci gruntów.
- Lokalne przedsiębiorstwo: Jest inwestorem, operatorem technicznym, wnosi kapitał, know-how w instalacji i zarządzaniu OZE.
- Mieszkańcy: Stają się członkami spółdzielni, partycypują w kosztach, mają głos decyzyjny i korzystają z tańszej energii.
Etapy wdrażania:
- Inicjacja: Gmina organizuje spotkania informacyjne i powołuje komitet sterujący.
- Planowanie: Analiza potencjału energetycznego, przygotowanie biznesplanu i modelu finansowania.
- Realizacja: Budowa instalacji OZE, szkolenia dla członków spółdzielni.
- Eksploatacja: Produkcja i dystrybucja energii, regularne spotkania członków spółdzielni.
Kluczowe aspekty współpracy to:
Podział zadań i ryzyk między sektorem publicznym a prywatnym.
Nadzór nad przedsięwzięciami finansowanymi ze środków publicznych.
Możliwość zastosowania procedur zamówień publicznych.
Trwające prace legislacyjne nad uproszczeniem zasad dla spółdzielni energetycznych w kontekście PPP.
„Prezes Rafał Caja ze Stowarzyszenia na Rzecz Efektywności podkreślał, że kluczem do udanego partnerstwa jest dialog i zrozumienie potrzeb obu stron.”
Zastanawiasz się, czy partnerstwo publiczno-prywatne to dobry model dla Twojej gminy? Sprawdź, czy Twoja gmina ma plan rozwoju energetyki odnawialnej, a następnie skontaktuj się z naszym ekspertem, aby dowiedzieć się więcej o modelach współpracy!
[link do artykułu o planowaniu energetycznym już wkrótce]
Modele rozliczeń i relacje z rynkiem energii
Spółdzielnie energetyczne funkcjonują w dynamicznie zmieniającym się otoczeniu rynkowym. Kluczowe kwestie to:
Struktura prawna spółdzielni i jej wpływ na rozliczenia.
Współpraca z operatorem systemu dystrybucyjnego.
System upustów i zagospodarowanie nadwyżek energii.
Elastyczny rynek energii i wyzwania związane z jego regulacją.
Chcesz dowiedzieć się, jak zoptymalizować modele rozliczeń w Twojej spółdzielni? Skontaktuj się z doradcą energetycznym, aby uzyskać profesjonalną pomoc!
Umowy PPA – stabilność i przewidywalność dla spółdzielni
Spółdzielnie energetyczne mają możliwość zawierania długoterminowych umów na sprzedaż energii elektrycznej (Power Purchase Agreements – PPA) z lokalnymi firmami lub instytucjami. Umowy PPA zapewniają stabilne źródło dochodu i przewidywalność finansową zarówno dla wytwórców energii odnawialnej, jak i dla odbiorców końcowych. W sierpniu 2023 roku wprowadzono zmiany w ustawie o odnawialnych źródłach energii, które doprecyzowują i usprawniają realizację oraz funkcjonowanie umów PPA.
Umowy PPA są zawierane na dłuższe okresy, zazwyczaj od 5 do 15 lat, co pozwala na zabezpieczenie stałych przychodów dla wytwórców oraz stabilność cen energii dla odbiorców. W praktyce kluczowym elementem w negocjacjach takich umów jest ustalenie ceny sprzedaży energii, która może być stała, indeksowana lub oparta na innych formułach cenowych.
Warto jednak zauważyć, że proces zawierania umów PPA może być złożony i wymagać spełnienia określonych warunków prawnych oraz technicznych. Dlatego przed podjęciem decyzji o zawarciu takiej umowy, spółdzielnie energetyczne powinny dokładnie przeanalizować wszystkie aspekty związane z jej realizacją.
Jak zagospodarować nadwyżki energii?
W Polsce tradycyjne spółdzielnie energetyczne nie mają możliwości bezpośredniej sprzedaży nadwyżek wyprodukowanej energii elektrycznej na rynku. Zamiast tego, nadwyżki te są wprowadzane do sieci dystrybucyjnej i mogą być później odebrane przez spółdzielnię w ramach systemu upustów w stosunku 1:0,6, co oznacza, że za każdą 1 MWh wprowadzonej energii spółdzielnia może odebrać 0,6 MWh.
Podsumowując, tradycyjne spółdzielnie energetyczne w Polsce nie mogą sprzedawać nadwyżek energii na rynku, ale istnieją alternatywne modele, które umożliwiają generowanie dodatkowych dochodów z nadwyżek produkcji.
Korzyści i możliwości dla Twojej Spółdzielni Energetycznej
Spółdzielnie energetyczne oferują szereg korzyści zarówno dla członków, jak i lokalnych społeczności:
- Zmniejszenie kosztów energii dla mieszkańców: Produkcja energii na miejscu oznacza niższe koszty energii dla członków spółdzielni, co może prowadzić do znacznych oszczędności w gospodarstwach domowych.
- Wzrost lokalnej niezależności energetycznej: Spółdzielnia może zmniejszyć zależność od zewnętrznych dostawców energii, zwiększając samowystarczalność energetyczną gminy.
- Tworzenie miejsc pracy: Projekty związane z OZE mogą generować nowe miejsca pracy zarówno na etapie budowy, jak i podczas eksploatacji instalacji.
- Rozwój lokalnej gospodarki: Zwiększenie inwestycji w infrastrukturę energetyczną może pobudzić lokalny rynek, przyciągając dodatkowe inwestycje.
- Wzmacnianie więzi społecznych: Wspólne przedsięwzięcie może budować silniejsze relacje społeczne i poczucie wspólnoty wśród mieszkańców.
- Stabilne źródło dochodu dzięki umowom PPA: Długoterminowe umowy sprzedaży energii zapewniają przewidywalność finansową i bezpieczeństwo inwestycji.
- Optymalizacja kosztów dzięki systemowi upustów: Mimo braku możliwości sprzedaży nadwyżek, system upustów pozwala efektywnie wykorzystać wyprodukowaną energię.
Dostęp do programów dotacyjnych:
Warto zwrócić uwagę na program „Energia dla Wsi”, który oferuje wsparcie dla rolników i spółdzielni energetycznych, umożliwiając dofinansowanie inwestycji w odnawialne źródła energii na terenach wiejskich. Program obejmuje wsparcie zarówno w formie dotacji, jak i pożyczek na instalacje fotowoltaiczne, biogazownie, magazyny energii i inne projekty OZE.
Szukasz dofinansowania na swoją spółdzielnię energetyczną? Sprawdź program „Energia dla Wsi” i dowiedz się, jak zdobyć środki na realizację swoich planów!
Webinar dostarczył cennych informacji na temat lustracji oraz partnerstwa publiczno-prywatnego w kontekście spółdzielni energetycznych. Uczestnicy mieli okazję zapoznać się z aktualnymi regulacjami prawnymi, najlepszymi praktykami oraz perspektywami rozwoju spółdzielni na rynku energii odnawialnej.
Zachęcamy do śledzenia kolejnych wydarzeń organizowanych przez Stowarzyszenie na Rzecz Efektywności oraz KOWR. Więcej informacji można znaleźć na stronach internetowych tych organizacji oraz w mediach społecznościowych.
Jeśli interesuje Cię założenie spółdzielni energetycznej w Twojej gminie – skontaktuj się z nami, aby dowiedzieć się więcej!